Intro
Waartoe deze website? Waarom zijn (enkele van) de hier verzamelde teksten (voor sommigen van u) de moeite van het lezen waard? Als schrijver van de meeste ervan is het niet aan mij om hun kwaliteit te beoordelen. De belangrijkste reden om ze hier (opnieuw) openbaar te maken is dat de argumenten die hier zijn verzameld m.i. een groter publiek verdienen. Vrijwel alle hier samengebrachte stukken keren zich tegen de grote modes in de menswetenschappen van onze tijd: het biologisme, het sciëntisme, het simplisme en in het kielzog van deze moloch de evolutionaire psychologie, de (cognitieve) neurowetenschap, de biocriminologie enzovoort.
Ik ben van opleiding psycholoog – een psycholoog die zacht gezegd niet erg gelukkig is met de ontwikkelingen in zijn vak. Ook voor de hedendaagse psychiatrie en psychotherapie loop ik niet heel erg warm, al hebben die disciplines, meer dan de psychologie, ook een andere, minder objectivistische kant. Zie voor een eerste kennismaking met het verdriet van de psycholoog: ‘De oude man, de zee en de vis op het droge’ en de overige beknopte teksten onder ‘korte baan’.
Wat meer doorwrochte, langere artikelen kunt u vinden onder ‘lange baan’. De meest geslaagde daarvan vind ik zelf ‘De hersenen van Ulrike Meinhof’ uit 2003, ‘Het evidence-beest heeft kuren’ uit 2006 en ‘Neurowetenschap en de biologische verleiding’ uit 2008.
Onder ‘gelezen’ vindt u mijn boekrecensies, onder ‘gehoord’ verslagen van studiedagen, congressen en symposia, onder ‘(on)eens’ debatten en ingezonden brieven, onder ‘dixit’ belangwekkende citaten (niet van mijzelf) en onder ‘taalpolitie’ taalkwesties en veel (modieuze en/of mislukte) stijlbloempjes. Want behalve over ‘inhoud’ maak ik mij druk over vorm en stijl van (mijn eigen en andermans) teksten. Doordat ik als eindredacteur en corrector zó veel teksten heb gecorrigeerd, meen ik wel ongeveer te weten hoe het niet moet. Als eindredacteur van een tijdschrift heb ik voor aspirant-auteurs ooit een lijstje van aanbevelingen opgesteld: ‘Adviezen voor mensen die betere artikelen willen schrijven’.
Ik wil niet pretenderen dat ik zelf een groot schrijver ben (oordeelt u zelf), en ik waan me al helemaal geen originele geest. Alles wat ik hier te berde breng, is al eerder gezegd en geschreven (desalniettemin kan dat alles naar mijn mening niet vaak genoeg herhaald worden). Ik citeer graag en veel, ook om de indruk te vermijden dat ik het allemaal zelf heb bedacht. Mijn lijfspreuk is, met dank aan Lacan en Rimbaud, je est un autre.
(Na publicatie van ‘Psychoanalyse, l’enfant terrible, en Jacques Lacan, le plus terrible’ stuurde een Belgische vriendin mij een kaart – naar een ontwerp van Jan Vercruysse – met de tekst: Je est un autre / et vous aussi. Zo is het maar net. Degene die denkt dat hij Amerika ontdekt heeft, is een leugenaar en een ijdeltuit).
Ke(r)nwoorden: kritisch en boos over de heersende ‘wetenschappelijke’ modes in de menswetenschappen, vóór een pluralistische psychologie (psychiatrie, psychotherapie), tegen de (neuro)biologie als fundament van de psychologie/psychiatrie/psychotherapie, tegen een psychologie/psychiatrie/psychotherapie die zich op een gedecontextualiseerd, ‘abstract’ individu baseert (d.w.z. op het individu als een geïsoleerde enkeling zonder sociale context), tegen ‘meten is weten’ (zodra dat meten zich eenzijdig baseert op kwantitatieve gegevens en van louter middel tot enig doel is geworden), eigengereid, taalbewust, enigszins puristisch (hoewel ik me ervan bewust ben dat talen veranderen, verzet ik me toch tegen al te modieuze stijlbloempjes), niets is zeker en zelfs dat niet, leve de twijfel, wantrouw de al te ambitieuze wetenschapper, de Lammes, de blinden en de verdwaasden (Swaab etc.).
Max Lauteslager overleed op 12 juli 2015 in Amsterdam. Zie i.m.
Max Lauteslager 